چهار پیامد راهبردی کابوس آرامکو چیست؟

علی‌رغم گذشت دو هفته از ماجرای حمله انصارالله یمن به تأسیسات نفتی عربستان، این ماجرا به دلایل مختلف همچنان در صدر اخبار و تحلیل‌های بین‌المللی قرار دارد. یکی از دلایل این قضیه به ابعاد و آثار عمیق و گسترده آن مربوط است. حمله به پالایشگاه بقیق در شرق عربستان، نیمی از تولید این کشور را متوقف کرد و بیش از ۵ درصد تولید نفت جهان را از دور خارج ساخت. چنین حمله‌ای با این مختصات، در تاریخ کم‌نظیر است. حمله‌ای دقیق و غافلگیرکننده که یک شبه عربستان را از صادرکننده بزرگ نفت خام به خریدار نفت تبدیل کرد!
شکست‌ناپذیران هالیوودی!
کارشناسان سیاسی و به‌خصوص نظامی جهان هنوز در بهت و شگفتی به سر می‌برند و نمی‌توانند ماجرا را درک کنند. سؤال مهم و اصلی در این حوزه این است؛ چطور چند پهپاد ارزان‌قیمت توانستند پیشرفته‌ترین تسلیحات خریداری‌شده از سوی عربستان را شکست دهند و مقهور خود کنند؟! هنوز پاسخ روشنی برای این سؤال یافت نشده است. بدتر آنکه حتی نمی‌دانند که از کجا این ضربه مهلک وارد شده است.
سختی و تلخی عمیق ماجرا برای غرب و در رأس آن‌ها آمریکا آن است که این حمله، ضربه‌ای هولناک به پرستیژ و ابهت نظامی آنان بود. ضربه‌ای که نشان داد تسلیحات آمریکایی با آن همه ادعا و تبلیغ چندان هم کارآمد نیستند و می‌توان آن‌ها را به‌طورجدی به چالش کشید. برای آمریکایی‌ها که دهه‌هاست نان فروش هنگفت تجهیزات پیشرفته خود را می‌خورند، چنین ضربه‌ای هولناک و دارای تأثیرات بلندمدت و راهبردی است. پایگاه تحلیلی گلوبال ریسرچ در گزارشی در این خصوص می‌نویسد: «واقعیت این است که شکست‌ناپذیری سیستم‌های تسلیحاتی آمریکا فقط در فیلم‌های هالیوود است. حوثی‌ها در ماه‌های اخیر موفق شده‌اند ده‌ها بار با استفاده از تجهیزات مختلف هوایی، اهداف خود در عربستان سعودی را مورد اصابت قرار دهند. این مسئله بار دیگر شکست کلی سیستم‌های پدافند هوایی آمریکا در این کشور را نمایان کرد.»
حمله موفق و دقیق به آرامکو را می‌توان نقطه عطفی در پایان تسلط آمریکایی‌ها بر هوا دانست. این نکته از این باب مهم است که تسلط هوایی، یکی از ارکان اصلی استراتژی نظامی آمریکا بوده و قدرت آمریکا متکی به این برتری بود. در هفته پایانی تابستان سال ۲۰۱۹ جهان با این تلقی از برتری و قدرت آمریکا خداحافظی کرد. پمپئو وزیر امور خارجه آمریکا برای آنکه این وضعیت را توجیه کند گفته است در همه جای دنیا سیستم‌های پدافندی ممکن است دچار خطا و ناکارآمدی شوند!
چماق توخالی تهدید ایران
ضربه به هژمونی و پرستیژ نظامی آمریکا در قضیه آرامکو بر مناسبات میان آمریکا و ایران نیز تأثیرات خاص خود را دارد. یکی از این تأثیرات در حوزه تهدید‌های نظامی آمریکاست. آمریکایی‌ها سال‌هاست که جمهوری اسلامی ایران را تهدید کرده و ادعا می‌کنند گزینه نظامی روی میز است. این تهدید‌های تکراری با اهداف مختلف و در مقاطع گوناگون بیان‌شده است.
ضربه انصارالله به آرامکو تاثیر اندک این تهدید‌ها بر بخش کوچکی از جامعه ایرانی را نیز خنثی کرد. آمریکایی که قادر به محافظت از رژیم سعودی در برابر گروه کوچک و تحت محاصره‌ای مانند انصارالله نیست، چگونه می‌تواند تهدید‌های خود علیه ایران را عملی کند! این موضوع را هم باید در نظر گرفت که قدرت و تجهیزات جمهوری اسلامی ایران با انصارالله یمن قابل قیاس نیست. مسئله آرامکو یک‌بار دیگر توخالی بودن گزینه نظامی آمریکا را در عمل اثبات کرد و نشان داد چنین تهدید‌هایی چیزی جز سایه چماقی خیالی برای گرفتن امتیاز‌های واقعی نیست.
شکست سیاست فشار حداکثری
نکته دیگر ماجرا، نمایش مرحله جدیدی از شکست سیاست فشار حداکثری آمریکا در برابر جمهوری اسلامی ایران است. محور و اساس این سیاست فشار اقتصادی و آن‌هم با تکیه بر جلوگیری از فروش نفت بوده و هست. اردیبهشت‌ماه امسال و در پی عدم تمدید معافیت‌های تحریمی آمریکا برای خرید نفت از ایران، ترامپ با انتقاد‌های بسیاری روبه‌رو شد. منتقدان وی می‌گفتند این رفتار باعث التهاب در بازار انرژی خواهد شد؛ اما رئیس‌جمهور آمریکا با اطمینان خاطر گفت: عربستان قول داده است که کمبود نفت ایران را در بازار جبران کند.
اردیبهشت‌ماه خبرگزاری بلومبرگ به نقل از منابع خود گفته بود که عربستان سعودی در نظر دارد از ماه ژوئیه (تیر) تمامی سفارشات نفتی را که در نتیجه خروج نفت ایران از بازار دریافت کرده است، کاملاً تأمین کند. بر اساس این گزارش، عربستان سعودی تاکنون سفارش‌های «معتدلی» برای فروش نفت خام به واردکنندگان نفتی ایران دریافت کرده است.
عربستان سعودی یکی از مهم‌ترین همکاران و مجریان سیاست فشار حداکثری بر ایران است. حمله به آرامکو نشان داد این کشور چقدر شکننده است و حساب کردن روی آن برای فشار بر ایران چقدر ساده‌لوحانه بوده است.
اذعان به قدرت ایران
اگرچه آمریکا و متحدانش از جمله سه کشور اروپایی حاضر در برجام بدون ارائه هیچ سند و مدرکی انگشت اتهام را به‌سوی ایران دراز کرده و مدعی هستند که این حملات کار ایران است، اما در این اتهام زنی بی‌اساس، به‌طور ناخواسته نوعی اعتراف تلخ نیز وجود دارد و آن‌هم تأیید قدرت جمهوری اسلامی ایران است.
آن‌ها می‌گویند این حملات دقیق و پیچیده فراتر از قدرت انصارالله است و فقط می‌تواند کار ایران باشد. جالب است که با صراحت و قاطعیت ایران را متهم می‌کنند، اما وقتی از آن‌ها پرسیده می‌شود که حملات از کدام منطقه صورت پذیرفته، پاسخی برای گفتن ندارند!
درواقع آمریکا و عربستان با طرح اتهامات بی‌اساس علیه ایران به دنبال آن هستند که اندکی از خفت و خواری خود در موضوع آرامکو بکاهند. ثروتمندترین کشور منطقه و بزرگ‌ترین قدرت نظامی دنیا قادر نیستند از پس یک گروه شبه‌نظامی برآیند! پس باید طرف حساب خود را بازیگر قدرتمندی همچون جمهوری اسلامی معرفی کنند تا بگویند بله! اگر زمین‌گیر شده‌ایم و شکست‌خورده‌ایم، از جمهوری اسلامی ایران خورده‌ایم، نه انصارالله یمن.